OTYŁOŚĆ- GLOBALNA EPIDEMIA 

(cz. 1 – epidemiologia, przyczyny i konsekwencje otyłości)

Współcześnie mierzymy się na świecie z wieloma problemami, które wymagają podjęcia natychmiastowych, najlepiej nowatorskich środków. Często zapominamy, że nieocenionym narzędziem w naszych rękach jest świadomość i wiedza.

Jednym z problemów, który dyskurs naukowy nazywa już „globalną epidemią” , jest rosnący odsetek osób mierzących się z  nadwagą lub otyłością- głównie wśród dzieci i młodzieży. Czy jest na to jakieś antidotum?

Otyłość w 1997r. została wpisana przez WHO na Listę Chorób i Problemów Zdrowotnych, 

a przeprowadzone w 2016r. badania uwidoczniły porażające statystyki. Około 13% światowej populacji dorosłych mierzyło się z nadmierna masą ciała. Narodowy Fundusz Zdrowia wraz 

z Głównym Urzędem Statystycznym przewidują, że w 2025r. w Polsce będzie 26% otyłych kobiet 

i 30% otyłych mężczyzn. Jak kształtują się statystyki, gdy weźmiemy pod uwagę dzieci? Ostatni raport WHO podaje, że w 2014r. liczba dzieci poniżej 5 roku życia, zmagających się z nadwagą lub otyłością sięgnęła 41 milionów.

Dzieciństwo i dojrzewanie to okresy krytyczne dla rozwoju nawyków i preferencji żywieniowych, a co za tym idzie- otyłości i jej powikłań w życiu dorosłym. Nadmierną masę ciała coraz częściej diagnozuje się wśród dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych, a badania wskazują na wyraźny związek pomiędzy otyłością dziecięcą, a otyłością w wieku dorosłym. Niestety, problem nadwagi u dzieci często jest bagatelizowany przez rodziców lub opiekunów i postrzegany jako przejściowy.

Przyczyn otyłości można upatrywać w obrębie nieprawidłowych nawyków żywieniowych: jedzenia żywności wysoko przetworzonej, zbyt dużej podaży cukrów prostych, przejadania się; ale również w czynnikach psychologicznych i środowiskowych. Styl życia współczesnej rodziny 

i wprowadzanie najmłodszych w świat przyjętych w danym środowisku zachowań żywieniowych znacząco wpływa na ukształtowanie się relacji z jedzeniem na kolejne lata życia. Często wpływ przekazywanych wzorców- brak regularnej aktywności fizycznej, spędzanie czasu wolnego przed ekranami telewizora lub komputera, życie w pośpiechu- mają kluczowe znaczenie w predysponowaniu młodego człowieka do nadmiernej masy ciała w przyszłości.

Nie należy zapominać również o sferze emocjonalnej. Stres związany z różnego rodzaju wydarzeniami życiowymi, traktowanie jedzenia jako nagrody lub jako sposobu na odwrócenie uwagi od nieprzyjemnych emocji- wszystko to stanowi fundament późniejszych zaburzeń w sferze kształtowania zdrowych nawyków żywieniowych.

Czy jest się czego obawiać? Obecnie problem nadmiernej masy ciała uważa się za jedno 

z największych zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka. Osoby z nieprawidłową masą ciała są 

w większym stopniu narażone na większość chorób cywilizacyjnych, takich jak nowotwory, cukrzyca typu II, miażdżyca czy nadciśnienie. Badania wskazują również, że niebagatelnymi problemami w tej kwestii są również: niska samoocena, która często wtórnie prowadzi do „ucieczki w jedzenie” oraz zjawiska stygmatyzacji i dyskryminacji, przejawiane w dużej mierze przez środowisko rówieśnicze. Na samym końcu wymienia się konsekwencje ekonomiczne związane z leczeniem powikłań i hospitalizacjami.

Czasem mamy wrażenie, że o nadwadze i otyłości wiemy już wszystko, znamy przykre statystyki, przyczyny i konsekwencje, a skala problemu wciąż rośnie. W kwestii dzieci przedszkolnych zdobytą wiedzę musimy przekształcić w narzędzie, które używane umiejętnie będzie inwestycją w przyszłość małych ludzi.

ŹRÓDŁA:

Kedzior,  A., Jakubek-Kipa, K., Brzuszek, M., Mazur, A. (2017) Trendy w występowaniu nadwagi 

i otyłości u dzieci na świecie, w Europie i w Polsce. Endokrynologia Pediatryczna , 16.1 (58), 41-48.

Nackiewicz, J., Baran Z. (2019) Epidemia otyłości dzieci w 2. dekadzie XXI w. w Polsce i w Europie . Aspekt medyczny i ekonomiczny problematu. Prace naukowe WSZiP, 2, 81.

 

World  Health Organisation (2016)  Consideration of thde evidence on childhood obesity for the Commision on Ending Childhood Obesity: report on the ad hoc working group on science and evidence  on ending childhood obesity . Geneva: WHO.

 

World Health Organisation (2005) The challenge of obesity in the WHO European Region . Fact sheet EURO 13, 1-4.